(European Organization for Nuclear Research – Europejska Organizacja Badań Jądrowych)

W 1954 12 państw Europy Zachodniej utworzyło pod Genewą wielki ośrodek badań jądrowych CERN. Kunszt jego naukowców i inżynierów sprawia, że budowane w nim akceleratory mają parametry nieosiągane nigdzie indziej. Badania prowadzone w tym największym dziś na świecie laboratorium fizycznym przyniosły już wiele odkryć o fundamentalnym znaczeniu, m.in. potwierdzenie istnienia w przyrodzie tzw. prądów neutralnych, odkrycie od dawna przewidywanych teoretycznie bozonów W i Z, pośredniczących w oddziaływaniach słabych oraz bardzo precyzyjne testy Modelu Standardowego w rozpadach bozonów Z⁰ produkowanych w zderzaczu elektron-pozyton LEP. To również w CERN Tim Berners-Lee wymyślił w 1989 roku WWW, czyli Światową Pajęczynę Informatyczną, z której obecnie wszyscy korzystamy.

Od 1992 głównym projektem naukowym realizowanym w CERN jest program Wielkiego Zderzacza Hadronowego LHC. Zderzacz i cztery zbudowane przy nim detektory (eksperymenty) – ALICE, ATLAS, CMS i LHCb – ruszyły w 2008, zaś od 2010 zbierają dane.

Kraje członkowskie CERN;
Obecnie (w 2020) do CERN należą 23 państwa, na rys. brakuje Izraela (2014), Rumunii (2016) oraz Serbii (2019).

Pierwszy polski naukowiec pojechał do CERN w 1958 roku. Od 1964 roku Polska nieprzerwanie przez 27 lat, jako jedyny kraj po wschodniej stronie  żelaznej kurtyny, miała w CERN oficjalny status państwa-obserwatora. Pełnoprawnym członkiem tej organizacji naukowo-badawczej staliśmy się 1 lipca 1991 roku. Jedna dziesiąta wszystkich publikacji dotyczących badań w CERN ma polskich autorów lub współautorów. Polscy naukowcy brali m.in. udział w konstrukcji detektorów ATLAS, ALICE, CMS i LHCb przy zderzaczu LHC oraz obecnie uczestniczą w analizie danych z tych eksperymentów.